Artrose

Artrose, in de volksmond ook vaak ‘gewichtsslijtage’ genoemd

Artrose, in de volksmond ook vaak ‘gewichtsslijtage’ genoemd, is een aandoening die bij ruim tien procent van de Nederlanders voorkomt en dertig procent van die patiënten is jonger dan 65 jaar! Artrose kan leiden tot pijn en beperkingen in het dagelijks leven. Een veel gehoord advies is nog steeds: ‘Doe het maar wat rustiger aan en zorg dat de aangedane gewrichten niet te veel belast worden.’

In dit thema zullen we ingaan op wat artrose is en laten zien dat een verantwoorde belasting juist noodzakelijk is om een optimale gewrichtsfunctie te houden en de voortgang van de artrose zoveel mogelijk te vertragen.

Wat is artrose?

Artrose is een chronische aandoening van het gewrichtskraakbeen en kan in alle gewrichten voorkomen. Kraakbeen zit aan de uiteinden van botten en werkt onder andere als een soort stootkussen voor gewrichtsbewegingen. Normaal is het kraakbeen doorzichtig en glad aan de oppervlakte. Geholpen door de vloeistof in de gewrichtsholte, die zorgt voor verdeling van de druk en voeding van het kraakbeen, kunnen de gewrichtsvlakken zo gemakkelijk over elkaar glijden.

Door artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen achteruit Het kraakbeen wordt doffer en ruwer. Er ontstaan spleten en tenslotte zal het kraakbeen op sommige plaatsen geheel kunnen verdwijnen. Dit alles leidt ertoe dat de krachten op het onderliggende bot groter worden, waardoor dit harder wordt en aan de randen vergroeiingen kan gaan vertonen (benige uitsteeksels).

Waardoor wordt artrose veroorzaakt?

Wat de precieze oorzaak is van artrose, is nog niet bekend.

Men vermoedt dat meerdere factoren van invloed zijn.

We weten wel dat iedereen het in meer of mindere mate krijgt.

Het hoort bij de natuurlijke veroudering. Gelukkig geeft het niet bij iedereen pijn en klachten. Een flink percentage van de mensen heeft afwijkingen van het kraakbeen en geen klachten, terwijl het ook andersom voorkomt dat personen met veel pijn en klachten geen op foto’s zichtbare afwijkingen hebben.

Het is de afgelopen jaren wel gebleken dat ook erfelijke aanleg van mensen een rol speelt bij verschillende vormen van artrose. Op dit moment wordt onderzocht welke genen een rol spelen en wat de samenhang is tussen erfelijke en andere risicofactoren, zoals (over) gewicht, weinig beweging, beschadiging van het gewricht door bijvoorbeeld een ongeluk of het bestaan van andere aandoeningen als reumatoïde artritis.

Wat zijn de klachten?

Artrose kan op den duur pijn, stijfheid en bewegingsbeperkingen veroorzaken en afname van spierkracht, coördinatie en uithoudingsvermogen zijn meestal het gevolg.

De pijn en stijfheid treden met name op bij het in beweging komen en belasten van de gewrichten (startpijn en startstijfheid). De pijn neemt meestal af of verdwijnt na enig bewegen. Ook ’s nachts kan pijn optreden. Dit is eigenlijk weer dezelfde startpijn: na een poos in dezelfde houding gerust te hebben en daarna in beweging komen, bijvoorbeeld omdraaien in bed, zullen de gewrichten opspelen. Even iets langer in beweging komen (een oefening doen) zal de pijn weer doen afnemen, waarna u waarschijnlijk makkelijk weer in slaap valt.

Ook het kraken van de gewrichten is een bekend symptoom. Dit wordt meestal veroorzaakt door de oneffenheid van het gewricht, maar zegt niets over de ernst van de artrose en kan zelfs in gezonde gewrichten voorkomen.

De behandeling?

BEWEGEN!

Er bestaat geen goed medicijn tegen artrose. Daar de oorzaak ongekend is, kunnen alleen medicijnen gegeven worden tegen de gevolgen van artrose zoals pijn en ontstekingen.

Kraakbeen werkt als een spons, die bij druk wordt leeg geperst en zich daarna volzuigt met gewrichtsvloeistof. Op die manier krijgt het kraakbeen de nodige voedingsstoffen.

Bewegen helpt zo de voedselvoorziening van het kraakbeen. Door de artrose is het kraakbeen echter wel van mindere kwaliteit en kan dus minder belasting aan dan gezond kraakbeen. Spieren, pezen en banden rondom het gewricht kunnen het gewricht ondersteunen en mee helpen om schokken op te vangen. Daarom is het belangrijk deze weefsels op sterkte te houden door lichamelijke activiteit, want RUST ROEST!

Wat kunt u zelf doen?

Zorg dat u voldoende beweegt! U zult merken dat bewegingen met een grote bewegingsuitslag, een lichte weerstand en met relatief hoge snelheid uitgevoerd het beste gaat. Voorbeelden hiervan zijn fietsen (niet te zwaar verzet), (snel)wandelen, zwemmen en allerlei oefeningen met losse gewichten of op apparaten, mits niet te zwaar uitgevoerd. Dus belasten op geleide van pijn.

Koelen, rekken en het dragen van goed, stevig schoeisel zijn belangrijk om de klachten te doen afnemen. Het is de moeilijkheid de juiste belasting te vinden die bij u past. Dit kan bovendien van dag tot dag verschillen. Leer dus goed luisteren naar uw eigen lichaam!

Tips:

• Voorkom zowel onder- als overbelasting, omdat beiden slecht zijn voor het gewricht.
• Vermijdt bewegingsvormen met hoge piekbelastingen of langdurig statische belastingen. (springen, lang in dezelfde houding staan of zitten)
• Voorkom zware belasting in eindstanden van een gewricht.
• Let extra op goed schoeisel bij het trainen/bewegen
• Ga overgewicht te lijf. Gewrichten worden extra belast wanneer uw gewicht te hoog is.

Voor een optimale begeleiding en een analyse van de factoren die van invloed zijn geweest voor het ontstaan van de klachten, is het raadzaam om een sportfysiotherapeut raad te plegen.